Testbor

Bir nechta sonlarning o'rta arifmetigi - bu sonlar yig'indisining, ularning soniga bo'lish orqali topiladi.

Masalan, $6$ , $7$ , $8$ sonlarining o'rta arifmetigini topamiz.

1) Sonlarning yig'indisi: $6 + 7 + 8 = 21$

2) Sonlarning yig'indisini ularning soni $3$ ga bo'lamiz.

$21 : 3 = 7$

Demak, sonlarning o'rta arifmetigi $7$ ga teng.

O'rta arifmetik - bu ma'lumotlar qatoridagi barcha sonlar yig'indisining, ularning umumiy soniga bo'lish orqali topiladigan qiymat.

Masalan, $Umarning$ bir hafta davomida matematika fanidan olgan baholari $4$ , $5$ , $3$ , $4$ bo'lsa, uning shu haftada matematika fanidan olgan o'rtacha bahosini toping.

1) Ma'lumotlar qatoridagi sonlarning yig'indisini topamiz: $4 + 5 + 3 + 4 = 16$

2) Ma'lumotlar qatoridagi sonlarning yig'indisini, ularning umumiy soni $4$ ga bo'lamiz.

$16 : 4 = 4$

Demak, $Umarning$ bir haftada matematika fanidan olgan o'rtacha bahosi $4$ ga teng.

Ma'lumotlar qatorining o'zgarish oralig'i deb sonlar qatoridagi eng katta sondan eng kichik sonning ayirmasiga aytiladi.

Masalan, quyidagi jadvalda futbol yulduzi $Kilian Mbappening$ oxirgi beshta mavsumida urgan gollari soni berilgan.

Mavsum	$2018 / 2019$	$2019 / 2020$	$2020 / 2021$	$2021 / 2022$	$2022 / 2023$
Gollar soni	$42$	$30$	$42$	$39$	$41$

Jadvaldagi ma'lumotlardan foydalanib, ma'lumot qatorining o'zgarish oralig'ini topamiz.

Ma'lumotlar qatorining modasi deb, ma'lumotlar qatorida eng ko'p takrorlangan songa aytiladi.

Masalan, quyidagi jadvalda avtomobillarning $100 km$ masofaga o'rtacha necha litr yoqilg'i sarflashi keltirilgan.

Cobalt	Gentra	Nexia 3	Spark	Damas
$8 litr$	$8 litr$	$7 litr$	$6 litr$	$9 litr$

Berilgan jadvaldan foydalanib, ma'lumotlar qatorining modasini topamiz.

Jadvalda berilgan ma'lumotlar qatoridagi sonlar quyidagilar: $8; 8; 7; 6; 9$

$8$ soni ikki marta takrorlanganligi uchun ma'lumotlar qatorining modasi bo'ladi.

Ma'lumotlar qatorining medianasi deb, o'sish tartibida joylashtirilgan sonlar qatorining o'rtasida turgan songa aytiladi.

Masalan, quyidagi jadvalda uy hayvonlarining tahminiy og'irliklari berilgan.

It	Mushuk	Tovuq	Qo'y	Mol
$20 kg$	$5 kg$	$3 kg$	$60 kg$	$450 kg$

Jadvalda berilgan uy hayvonlari og'irliklarining medianasini topamiz. Buning uchun uy hayvonlari og'irliklarini o'sib borish tartibida yozamiz.

$3; 5; 20; 60; 450$

Sonlar qatorining o'rtasidagi son $20$ ga teng bo'lganligi uchun ma'lumotlar qatorining medianasi $20$ ga teng bo'ladi.